Harmonik

Harmoniği, akım ve gerilime bağlanan ve doğrusal olmayan yüklerin şebekeye bağlanması ile tanımlayabiliriz. Şebekeye bağlı kılınan bu yükler ile güç elektroniği olan cihazlar arasında kare dalga üretimi oluşturulur. Bu üretim yoluyla sinüs şekliyle gelen sinüzoidal dalgaların bozulmasına harmonik adı verilir. Harmoniğin ortaya çıkması şebekeyi hasara uğratır ve gerilimin düşmesine sebep olur. Böyle bir zarara karşılık tedbir almak ve temkinli olmak için yani dalga bozulmaları ve düşük enerji durumuyla karşı karşıya kalmamak için bakımların önem verilerek titiz bir şekilde yapılması gerekmektedir. Aksatmadan ölçümlerinin ve bunlarla birlikte devamlı olarak analizlerinin yapılması önem arz eder.  Harmonik analizör bu ölçümler için multimetreden daha uygunluk taşıyan bir ölçüm cihazıdır. Bu harmonik ölçü aletleriyle aktif güç, güç faktörü gibi değerler de hesaplanır. Harmoniklerin çalışma şekli temel olan frekansların katlarına dayanmaktadır. Bir akım veya gerilimin en kesin ve doğru dalga şekli sinüzoidal olarak tam olduğu şartlar normaldir. Harmoniklerde ise bu durum tersine döner ve temel frekanslardan farklı ve katları olarak çalışma sağlar. Kaynak makineleri, transformatörler, kesintisiz güç kaynakları, motorlar, bilgisayarlar bu harmonik kaynaklara örnek olarak sayılabilir.

 

Şebekelerde gerilim oluşmasına, bu yüzden de bozulmaya yol açan harmonik ortaya çıkışı, normal seyreden gerilimlerin de düşüşüne neden olurken nötr akımların da fazlalaşması durumuyla karşı karşıya bırakır. Cihazdaki kabloların ısınması da harmonik oluşumundan kaynaklanmaktadır. Kompanzasyon sistemlerinde harmoniğin oluşması kondansatör içerisinde enerjinin boşa harcanmasına ve hasarına neden olur. İletişim aracı olarak kullanılan cihazlarda parazit ortaya çıkmasına sebep olurken elektronik cihazlarda da bozulmalara yol açar. İşlevini yerine getiremeyen ya da sistemsel olarak hatalar sunan cihazlar ise hâliyle maddî olarak zarara sebep olur.

 

Harmoniklerle başa çıkabilmek için öncelikli önerimiz alınması gereken tedbirlerdir. Bu konuda filtre kullanımı önem arz eden bir önlem türüdür. Harmonik sisteminde pasif filtre kullanımı süzülmenin sağlanmasında etkilidir. Düzenli olarak yapılacak kontroller ve doğru filtre seçimi bu onarımı olumlu yönde etkiler. Harmonik oluşan cihaz kaynağının gücünün artırılması da onarımı sağlamaya yardımcı olacak bir yöntemdir.